Kızılca kuyrukkakan, boz çinte, altın avurtlak... Onları korumamız şart!

Yücel SÖNMEZ [email protected]

Deprem bölgesindeki molozların bir kısmı Hatay’daki Mileyha Sulak Alanı’na döküldü! Daha pek çok önemli doğa alanımız, moloz tehlikesiyle karşı karşıya. Bu durum onlarca canlı ve bitki türünün neslini tehlikeye atıyor.

Toros Dağları, Tuz Gölü, Ağrı Dağı, Gediz ve Menderes nehirlerinin vadileri gibi birçok doğa harikasına sahibiz. Dağ oluşum kuşağındaki Anadolu’nun hareketi günümüzde de devam ediyor. Ne var ki Anadolu’yu Anadolu yapan bu hareket halen can alıyor. Nedeni en temelde doğaya uyum sağlayamamış olmamız. Konumu itibariyle deprem coğrafyası, yarı çöl iklimine sahip. Çölkoşarı, sırtlan, ceylan, araptavşanı, çölvaranı gibi belgesellerde görebileceğimiz canlıları
bu nedenle burada görmek mümkün. Doğa Derneği’nin çalışmalarına göre depremden etkilenen Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 19 Önemli Doğa Alanı (ÖDA) var. Birçok türün yaşadığı bu alanlar daha hassas endemik canlılara da ev sahipliği yapıyor. Şu anda bu alanları bekleyen en büyük tehlikeyse pek çok enkazla ortaya çıkan milyonlarca metreküplük moloz. Hatay’ın Samandağ ilçesindeki Mileyha Sulak Alanı moloz dökümünden nasibini alan ilk alan oldu bile. Kuş gözlemcilerinin çabalarıyla Mahalli Önemi Haiz Sulak Alan ilan edilen Mileyha, 280’in üzerinde kuşa ev sahipliği yapıyor. Kıyısında olduğu sahil de tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan yeşil denizkaplumbağalarının üreme alanı. Bölgenin biyolojik çeşitlilik açısından zengin bu alanları Mileyha’yla sınırlı değil. Birlikte diğerlerine de bakalım...

class="medyanet-inline-adv">

Buraya özgü bitkiler var

Yeşilce Önemli Doğa Alanı: Gaziantep’in batısında... Corydalis henrikii, Hesperis trullata, Satureja aintabensis gibi dünyada sadece burada yaşayan bitkilere, endemik kelebek türlerinden ‘çokgözlü teresya’ya ev sahipliği yapıyor. Çizgili sırtlan, boz çinte ve kızılca kuyrukkakan da burada yaşayan az rastlanır türlerden...

Birçok nadir canlı...

Araban Tepeleri Önemli Doğa Alanı: Gaziantep, Adıyaman ve Kahramanmaraş sınırlarına yayılan bu alanın içinde bir sürü vadi var. Bu vadilerde birçok nadir canlı barınıyor. Bir tür geven olan Astragalus akmanii, küçük ebabil, küçük kerkenez, kızılşahin, küçük akbaba ve nadir bir kertenkele olan Lacerta cyanisparsa burada yaşayan önemli türlerden yalnızca birkaçı...

Kızböceği sadece burada

class="medyanet-inline-adv">

Adıyaman Gölbaşı Gölleri Önemli Doğa Alanı: Gölbaşı ilçesinden Malatya-Kahramanmaraş yolu boyunca uzanan alanda üç tatlı su gölü var. Islak çayırlar ve sık sazlıklarla çevrili göller ve etrafı başta sukuşları olmak üzere birçok canlıya ev sahipliği yapıyor. Küçük balaban, küçük karabatak ve turna alanın önemli türleri. Dünyada sadece bu alanda yaşayan bir de kızböceği var.

Dere bu alanın can damarı

Elbeyli Önemli Doğa Alanı: Kilis’te... Nesli dünya ölçeğinde tehlike altındaki altın avurtlak ve Türkiye’de sadece Kilis’te yaşayan tombul kelere ev sahipliği yapıyor. Alanın can damarıysa Akpınar Deresi... Bu dere birçok canlı için hayati önemde.

Olağanüstü bir çeşitlilik

class="medyanet-inline-adv">

Amanos Dağları Önemli Doğa Alanı: Kahramanmaraş Sır Baraj Gölü’nden başlayıp Hatay Samandağ sınırlarına uzanan bir dağ silsilesi... Vadileri, bozulmamış ormanları ve jeolojik yapısıyla bu bölge, olağanüstü biyolojik çeşitliliğe sahip, hatta Türkiye’nin en zengin alanları arasında... Yırtıcı kuşların göç güzargâhındaki dağlarda birçok nadir bitkiye rastlamak mümkün.