Yetim gezegenlerde hayat var mı? Evrende başıboş dolaşıyorlar...

İnsanlık uzun yıllardır Dünya haricinde yaşam olabilecek yeni yerler arıyor. Dünya üzerindeki ya da uzaya gönderilen teleskoplar ve uzay araçlarıyla su ve atmosfer olabilecek gök cisimleri tek tek inceleniyor. Ancak Güneş Sistemi'mizin bulunduğu Samanyolu Galaksisi'nde yaklaşık 100 milyon yıldız, bu yıldızların etrafında dolanan belki de çok daha fazla gezegen bulunuyor. Bunlar haricinde, herhangi bir yıldızın etrafında dönmeyen ya da herhangi bir sisteme bağlı olmayan ve galaksi içerisinde başıboş dolaşan bir gök cismi grubu daha bulunuyor: Yetim gezegenler...

Bu yetim gezegenlerden Samanyolu'nda milyarlarca olduğu tahmin ediliyor. Yapılan yeni bir çalışma, yetim gezegenlerin etrafında dönen uydularda da yaşam olabileceğini öne sürüyor.

Astrofizikçi Giulia Roccetti konuyla ilgili bir sempozyumda, doğru yörünge ve atmosfer göz önüne alındığında, yetim gezegenlerin yörüngesindeki bazı uydularda bir milyar yıldan fazla süredir sıcak su bulunabileceğini savundu. Bilim insanları, bu su ve atmosfer ile yetim gezegenlerin uydularında yaşam olabileceğini varsaymaktalar. 

'YILDIZLARIN ETRAFINDA DÖNMELERİ ŞART DEĞİL'

Almanya'nın Garching kentindeki Avrupa Güney Gözlemevi'nde çalışan Roccetti, "Evrende yaşanabilir koşulların bulunabildiği birçok yer olabilir" diyor. Ancak yaşamın uzun vadeli istikrara da ihtiyacı olduğunu söyleyen Rocetti, "Aradığımız şey, bu yaşanabilir koşulların yüz milyonlarca veya milyarlarca yıl boyunca sürdürülebileceği yerler" diyor. Gök bilimcilere göre bir gezegenin yaşanılabilir olması için bir yıldızın etrafında dönmesi şart değil.

Bu güne kadar yaklaşık 100 yetim gezegen tespit edildi. Bulgular, kimi evrenin toz bulutlarının bir araya gelmesi ile meydana geldiğini, kiminin ise bağlı bulunduğu yıldız sisteminden fırlayarak serbestçe dolaşmaya başladığını gösteriyor.

Bu yetim gezegenlerin de tıpkı dünyanın doğal uydusu Ay gibi uyduları olabiliyor. Gezegenlerin etrafında eliptik bir yörünge ile dönen uydular, bağlı bulundukları gök cisimlerinin yer çekimi gücüne de karşı geliyorlar. Bu sürtüşme ile oluşan ısı sonucu yetim gezegenlerin uydularında su ve atmosfer oluşabiliyor. Karbondioksitin hakim olduğu düşünülen, yeterince kalın ve ısıyı hapseden bir atmosfer, yüzeyi suyun sıvı kalması için yeterince sıcak tutabilir. Gezegen ve uydusu arasındaki yer çekimsel sürtüşme ile Güneş Sistemi'mizde bulunan Jüpiter'in Europa ile Satürn'ün Enceladus uydularında da su olduğu var sayılıyor.

Ama yetim gezegenlerin uydularındaki su sonsuza dek sıvı halde kalmayabilir. Eliptik yörüngesinin zaman içinde kusursuz bir daireye dönüşmesi, uydularla yetim gezegenler arasındaki yer çekimi sürtünmesini ve bunun sonucunda oluşan ısıyı da azaltıyor. Isının azalması sıvı su bulunma ihtimalini ortadan kaldırıyor. 

Giulia Rocetti'nin bağlı bulunduğu ekip, yaptıkları simülasyonlarda Dünya'nınkiyle aynı basınca sahip bir atmosferi bulunan uydularda, su ve atmosferin olduğu potansiyel yaşam döneminin en fazla 50 milyon yıl civarında sürdüğünü buldu. Ancak atmosferik basınç Dünya'nınkinden 10 kat daha büyükse yaşamsal dönem yaklaşık 300 milyon yıl ve 100 kat daha büyük basınçlarda yaklaşık 1.6 milyar yıl sürebilir.

'YAŞAM İÇİN YETERLİ OLMAYABİLİR'

Fakat atmosfer, sıcaklık ve su, canlı organizmaların ortaya çıkması için yeterli olmayabilir. Tayvan'daki Academia Sinica Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü'nden astrofizikçi Alex Teachey, yetim gezegenlerin uydularının yaşamın ortaya çıkması için en uygun yerler olmayacağını söylüyor.

Güneş sistemi dışındaki gezegenlerin uydularını inceleyen Teachey, "Bence yıldızlar, yaşam için çok daha iyi enerji kaynakları olacaklar" diyor. Teachey'e göre yıldızların yaydığı enerji ve radyasyon yaşamın ortaya çıkması ve devam etmesi için mutlaka gerekli.

Roccetti, yetim gezegenlerin yıldızlara sahip olmamasının bir avantaj olabileceğini düşünüyor. Yıldızlarda oluşan Güneş fırtınaları benzeri enerji patlamaları ile oluşan yoğun radyasyon bombardımanı, etrafındaki gezegenlerin atmosferlerini yok edebiliyor. Yetim gezegenlerin etrafında döndüğü bir yıldız olmadığı için hem gezegenler hem de uyduları atmosferlerini koruyabilir.

 Ek kaynak: ScienceNews, The Independent 

Kaynak: Web Özel